Marshall Planı

Marshall Planı İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa ülkelerine ekonomik yardım için düzenlenen ve ABD’li General ve hükümet adamı George Catlett Marshall tarafından ortaya atılan yardım programının adıdır.

General George Marshall ABD Dışişleri Bakanı olduktan sonra,1947’de Harvard Üniversitesi’nde yaptığı bir konuşmayla ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrasında ekonomileri bozulan ülkelere uzak duramayacağını belirterek, Avrupa için yardımda bulunmak üzere bir plan önerdi ve bu amaçla Avrupa ülkelerinin aralarında işbirliği yapmalarını önerdi.

Marshall Planı 2 Nisan 1948’de Başkan Truman tarafından imzalanan bir yasayla kabul edildi.Bu plan 1 Nisan 1948’den 30 Haziran 1952’ye kadar olan 4 yıllık süre için öngörüldü. Bu tarihe kadar Avrupa ülkeleri ticaret dengelerini sağlayacak, iktisadi ve mali bağımsızlıklarını pekiştireceklerdi. Avrupa’nın önde gelen ülkelerinden İngiltere, Fransa ile Çekoslavakya ve SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) bu öneriyi kabul ettiler,ancak sonradan SSCB kabul etmediğini bildirdi. Buna bağlı olarak Çekoslavakya da aynı tavrı benimsedi. Sonraki görüşmelerde, Avusturya, Belçika, Danimarka, Hollanda, Norveç, İrlanda, İzlanda, Lüksemburg, Türkiye, Yunanistan, İsveç, İsviçre, Portekiz, İtalya’nın da katılımıyla toplam 16 Avrupa ülkesi plandan yararlandı. Bu ülkeler Temmuz 1947’de Paris’te Avrupa Ekonomik İşbirliği Konferansı’nda toplandılar ve 1948-1952 arası için Avrupa Kalkınma Programı (European Recovery Program) adıyla bir rapor hazırlayıp ABD’ye verdiler.

Planın yürütülmesi sorumluluğu,bu iş için oluşturulan iki kuruma verildi. Bunlar kredileri dağıtmakla görevli ABD kuruluşu (ECA) ile bunları paylaştıran Avrupa kuruluşu (OECE – Avrupa İktisadi İşbirliği Örgütü) idi. Dışalım ve Dışsatım Bankası, ECA ile Avrupa’nın ilgili ülkeleri arasındaki borçlanmanın havalesini yönetiyordu. Marshall Planı çerçevesinde Avrupa ülkelerine (%85’i karşılıksız %15 uzun vadeli olmak üzere) yaklaşık 10 Milyar Dolar tutarında ekonomik yardım yapıldı. ABD,bağışlanan ya da ödünç verilen bu bedelle birlikte Avrupa’ya büyük çapta mal sattı.

Sosyalist ülkelerin plan kapsamına çekilmesi başarılamadı, ama kapitalist sistemin büyük bir istikrar kazanması sağlandı. Ayrıca ABD’nin temel hedefi olan Federal Almanya’nın ekonomik potansiyeli geliştirme konusunda etkili oldu.

Yorumlar