Hesap Makinelerinin Kısa Tarihi

Aritmetik işlemleri yaparken sıkça kullandığımız bir alettir, hesap makinesi.

İnsanoğlu kendini bildi bileli hesap yapar. Eski çağlarda, o adını bildiğimiz ve duyduğumuz Euclidler, Pythagoraslar, Thalesler vb. uğraşmıyorlardı. Örneğin tüccarlar, kraliyet toprak görevlileri, vergi memurları, mimarlar da matematik ve özelde hesap kitap işleriyle ilgileniyorlardı. Tabi o zamanlar sadece dört işlem¹ diye bildiğimiz hesaplama yöntemlerini bilmek yeterliydi. Ama mesela alışverişlerde hızlı hesap yapmak için araca ihtiyaç olduğu zamanla ortaya çıktı. İşte hesap makinelerinin insanlık serüveni içerisindeki yerini almak hikayesi böyle başladı.

Eski insanlar, bildiğimiz anlamda hesap makinelerini icat etmeden önce kimi zaman hesap için abaküs denilen özel aletleri kullanırlardı, kimi zaman da bellekten işlem yaparlardı. İlk hesap makinesi sayılan abaküsler Çinliler ve Babilliler tarafından kullanıldı. Tabi dünyanın geri kalan yerlerinde de abaküs değişik şekillerde ortaya çıkmıştı ve kullanılıyordu.

16.yüzyıla gelindiğinde, insanoğlu matematik dahil her alanda gelişme göstermişti. Özellikle devletlerin maliye örgütlerinin oldukça gelişmesi, takip eden yüzyıllarda bankacılık ve muhasebe sisteminin ortaya çıkmasıyla, hesaplama konusu daha ciddi bir hal aldı. Derken hesap makinesi bulundu. Daha sonraki yüzyıllarda hesap makinesi de yetersiz kalmaya başlayınca bilgisayar dediğimiz cihazlar keşfedildi. 

Hesap makineleri ilk zamanlar mekanik türden ve 1970'ten sonra elektronik türden insanoğlunun hayatında yer etmiş cihazlardır. Mekanik hesap makineleri dönerli, tuşlu ve baskılı hesap makinesi olarak karşımıza çıkmıştır. Tuşlu hesap makinelerinde sayısal tuşlar, doğrudan görüntü kadranına bağlıdır. Bunlar küçük sayıların çarpma ve bölmelerinde uzun bir zaman kullanılmışlardır. Döner tip hesap makinelerinde ise çarpılan ya da bölünen sayı ayrı bir kadranda görülür ve bir kolun çevrilmesiyle işlem yapılır. Baskılı hesap makinesi ise yapılan işlemi bir kağıda basar. Böylece işlemde bir hata olup olmadığı kağıt üzerinde denetlenir.

Mekanik hesap makineleri yetersiz kalınca 1970'li yıllardan itibaren elektronik hesap makinelerinin ve en nihayetinde o da yetersiz kalınca bilgisayarların devri başlamıştır. İşte insanlık serüveninin binlerce yıllık tarihinden bir sayfa daha...

[1]: Matematikte "işlem" diye tanımlanan kavramlar sadece toplama ve çarpma diye adlandırdığımız kavramlardan ibarettir.

Yorumlar