yazikusagi.com

Gonyometre

Okul yıllarımızdan bildiğimiz gönyeye benzer bir aleti tanıtacağım sizlere. Adı: Gonyometre. 

Açıları, özellikle kristal yüzeylerde oluşan açıları ölçmeye yarayan araca gonyometre diyoruz. Genellikle kristal morfolojisini1 incelemede kullanılır. En basit gonyometre 1780'de Fransız minerolojist A.Carangeot tarafından yapılmıştır. Bu ilk gonyometre; yarım daire biçiminde bir kartın ölçeklendirilip, merkezine bağlanan bir kol yardımıyla istenilen duruma getirilebilen şekilde yapılmıştır.

Bitişik iki kristal yüzü arasındaki açıyı ölçmek için kartın alt yüzeyi ve merkeze bağlı kolun kenarı, kristalin yüzlerine dokundurulur. Uygulama gonyometresi özellikle parlak ve yumuşak olmayan büyük kristallerin ölçümünde kullanılır.

1809'da İngiliz fizikçi William Wollaston'un bulduğu yansımalı optik gonyometre bir kristalin iki yüzü arasındaki açıyı, her bir yüzeyden yansıyan ışığın küçük bir teleskopla incelenmesi sonucu belirler. Kristal, ölçeklendirilmiş bir çembere tutturulur ve bir ışık kaynağından gelen ışığı teleskopa yansıtıncaya kadar döndürülür. Döndürme işlemi ikinci yüz, ışığı yansıtıncaya kadar sürdürülür. Sonuçta ölçülen açı, iki yüze dik doğrular arasındaki açıdır.

Başlıca iki tip yansımalı optik gonyometre vardır: Tek çemberli gonyometre, duyarlı bir biçimde ölçeklenmiş yatay bir çember içerir. İki çemberli gonyometre ise, birbirinden bağımsız; biri yatay diğeri dikey iki çemberden oluşur. Üzerinde ölçme yapılacak kristal, dikey çember ekseninden ve yatay çemberin ekseninden geçecek şekilde yerleştirilir. Her yüzün konumu dikey çemberi döndürerek ve tüm dikey çember aksamını yatay eksene göre hareket ettirilerek elde edilir.


[1]: Morfoloji: Bir nesnenin biçim özelliklerinin değerlendirmesini yapan bilim.


Yorumlar

Yapacağınız yorumlarda kendi fikirlerinizi belirtiniz. Sağdan soldan kopyala-yapıştır yapmayınız! Kimseye hakaret etmeyiniz! Gizlilik ve yorum kurallarımız için buraya tıklayınız.