yazikusagi.com

Atatürk'ün Düşünce Yaşamından: Yeni Harfler

Daha evvel harf devrimiyle ilgili şu yazıyı yazmıştım. Bugün bu konu hakkında, 10 Kasım 1953 tarihli Son Havadis gazetesinde çıkan bir yazıyı size aktarmak istiyorum. Bu yazıda harf devriminin önemi ve gerekliliği vurgulanırken, Mustafa Kemal Atatürk'ün konuya dair görüşleri sunuluyor.


Atatürk, bir insan ömrüne sığamayacak kadar çeşitli iş ve konular üzerinde durmuştur. Bu bakımdan her konu üzerinde, ayrı ayrı incelenerek açıklamalar yapılabilir.

Onun düşünce yaşamı yönü, çok verimli ve ilgi çekicidir. Çevresinde ve toplantılarında bulunanların pek iyi bildikleri gibi, belli konular üzerinde tartışma konuları açmayı daima zevkle yapmıştır.

Örneğin, harf değişikliğini yapmadan yıllarca önce hemen herkesle bu konu etrafında konuşmuş ve ilgilileri konuşturmuştur. O ilk önce, eski harflerin sakıncaları hakkında, aydın kesim içinde bir düşünce birliği oluşturmayı hedefledindiğinden, bu konular etrafında her vesile ile konu açmıştır. Bu hazırlık devri yıllarca devam etmiştir. Atatürk, etrafındaki aydın topluluğunu bu işin yapılması zorunluluğuna ikna ettikten sonradır ki, kendi düşüncesinin uygulanmasına geçmiştir. İşte o zaman O, artık hiçbir engel tanımamaktadır ve bu işi derhal yasalaştırmak lazım geldiğine kuvvetle inanmıştır. Bu maksatla, 1 Kasım 1928'de Büyük Millet Meclisi'ni açış nutkunda yeni harflerin kabulü için gerekçelerini açıklayarak, önerisini şu şekilde yapmıştır:

Her şeyden evvel, her inkişafın [gelişimin] ilk yapıtaşı olan meseleye temas etmek isterim. Her vasıtadan evvel büyük Türk milletine, onun bütün emellerini kısır yapan çorak yol haricinde kolay bir okuma yazma anahtarı vermek lazımdır. Büyük Türk milleti cehaletten az emekle kısa yoldan, ancak kendi güzel ve asil diline kolay uyan, böyle bir vasıta ile sıyrılabilir. Basit bir tecrübe, Latin esasından Türk harflerinin, Türk diline ne kadar uygun olduğunu, şehirde ve köyde yaşı ilerlemiş, Türk evlatlarının ne kadar kolay okuyup yazdıklarını güneş gibi meydana çıkarmıştır.

Büyük Millet Meclisi'nin kararıyla Türk harflerinin kat'iyet [kesinlik] ve kanuniyet kazanması, bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır. Milletler ailesine, münevver [aydın], yetişmiş büyük bir milletin dili olarak elbette girecek olan Türkçeye bu yeni canlılığı kazandıracak olan Üçüncü Büyük Millet Meclisi, yalnız edebi Türk Tarihi'nde değil, bütün insanlık tarihinde mümtaz bir sima kalacaktır.

Meclisimiz, Türk harflerinin kabulü ile hepimize, bu memleketin bütün vatanını seven yetişkin evlatlarına mühim bir vazife teveccüh ediyor [görev yüklüyor]: Bu vazife, milletimizin kamilen [tümüyle] okuyup yazmak için gösterdiği şevk ve aşka bilfiil hizmet ve yardım etmektir. Hepimiz hususi ve umumi hayatımızda rast geldiğimiz, okuyup yazma bilmeyen erkek kadın her vatandaşımıza öğretmek için tehalük göstermeliyiz [can atmalıyız]. Bu milletin asırlardan beri hallolunmayan [çözülmeyen] bir ihtiyacı, birkaç sene içinde tamamen temin edilmek, yakın ufukta gözlerimizi kamaştıran bir muvaffakiyet [başarı] güneşidir. Hiçbir muzafferiyetin [zafer kazanmışlığın] hatlarıyla kıyas kabul etmeyen bu muvaffakiyetin [başarının] heyecanı içindeyiz. Vatandaşlarımızı cehaletten kurtaracak bir sahada muallimliğin [öğretmenliğin] vicdani hazzı, mevcudiyetimizi işba etmiştir [bütünlemiştir].

Aziz Arkadaşlarım; yüksek ve ebedi yadigarınızla, büyükTürk milleti yeni bir nur alemine girecektir.


2 Kasım 1 928 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Harf Değişikliği Kanunu'nu kabul etmiştir. Ulus çoğunluğu okuma seferberliğine, işte bu hamle ile kolaylıkla girer.

Atatürk, gazetelerin bir geçiş devresi olarak, yarı yarıya eski ve yeni harflerle çıkması önerisini reddetmiştir. Atatürk için düşünsel hazırlık devri bitmiş, işin uygulama safhasına girilmiştir. Onun için büyük heyecan ve kapsam ile işe başlamak lazımdır.

İşte harf devriminin bu kısa hikayesi ... Bunun tarihi evrelerini, sonuçlarını ve kapsamını incelemek, ayrıca bir kitap konusudur. Bu devrim, ulusun kültür alanında gelişmesi için başarılan en büyük işlerdendir.


Yorumlar

Yapacağınız yorumlarda kendi fikirlerinizi belirtiniz. Sağdan soldan kopyala-yapıştır yapmayınız! Kimseye hakaret etmeyiniz! Gizlilik ve yorum kurallarımız için buraya tıklayınız.