Osmanlı Borçlarının Genel Bir Değerlendirmesi

Buraya kadar anlatılan onca şeyden sonra Osmanlı Devleti'nin borçlarıyla ilgili şu tespitler yapılabilir:

• Dışarıdan alınan borçların tamamı yatırımlardan ziyade cari harcamalara ayrılmıştır.

• Alınan borçların faizleri günün piyasalarına göre çok yüksektir.

•Borçlanmada ele geçen miktar %57 civarında olmasına rağmen borçlanılan kısım %100’dür. Geriye kalan meblağ, masraf veya komisyon olarak kesilmiştir.

• Alınan borçlar için devlet gelirlerinden bir ya da birkaçı karşılık olarak gösterilmiştir. Özellikle Düyun-u Umumiye İdaresi’nin kuruluşundan sonra gelirlerin bir kısmının bu idareye tahsis edilmesi sebebiyle devlet gelirlerinde büyük bir azalma olmuş ve bu durum devletin çökmesinde önemli bir rol oynamıştır.

• Hemen bütün borç sözleşmelerinde ek sözleşmelerle borç veren ülkelere mali ve ekonomik ayrıcalıklar tanınmıştır.

• Düyun-u Umumiye İdaresi’nin teşkili ile devlet gelirlerinin önemli bir kısmından vazgeçilmesi, devletin hem egemenlik hem de mali haklarından feragat etmesi sonucunu doğurmuştur.

• Borcu borçla kapatma mantığı devletin sonunu getirmiş, Osmanlı Devleti’nin yıkılmasına ve tarih sahnesinden çekilmesine sebep olmuştur.

Sonraki bölüm: Devletin İflası

Yorumlar